Son yıllarda Karadeniz yaylalarının ünü yayılıp da İran, Azerbaycan,
Gürcistan, Dubai veya Suudi Arabistan'dan da bölgemiz yaylalarına insanlar
akın akın gelirken, biz yerimiz de durur muyuz. Biz de çıkıyoruz sık sık
yayla gezilerine tabi. Bir çok yaylanın adına bakmaksızın, bir sebep bulup
gitmeye çalışıyoruz. Bu gezilerimizde elbette daha önceleri de yaylalara
çıktığımız arkadaşlarla yayla tekrarlarına da düşüyoruz. Her farklı
gidişimiz de her bir yaylanın siluetinin değiştiğini, fiziki görüntüsünün
farklılaştığını gözlemliyoruz. Bu farklılaşma, o yaylalarda daha önce
gelinip,gidilmiş ve belki ihmal edilmiş Hardama(ahşap çatı kaplaması)ları
çürümüş, kaybolmuşken birer kelifken şimdi onların yerlerinde sadece yedi
günde tamamlanabilen prefabrik konutların birer mantar gibi dikiliyor
olmasından kaynaklanıyor.
Hele bir de yaylanız, şimdilerde yol yapım çalışmaları hummalı bir şekilde
süren Gümüşhane, Trabzon ve Bayburt’un neredeyse ortasında bulunan Çakırgöl
Turizm Merkezi’ne yakınsa, bu yapılaşma yoğunluğunu daha da fazla
görebiliyorsunuz. Geleneksel yaylacılık yerine bu yeni konutlar, bu yeni
yaylacıların “yaylacı” olmaktan çok tıpkı Akdeniz ve Ege’deki gibi
yaylaları, birer tatil köyü şeklinde kullanacaklarını gösteriyor. Çünkü yeni
yapılan yayla evlerinde, yaylacılığın en önemli gerekçelerinden biri olan
hayvan besiciliği ve dolayısıyla da süt, tereyağı, peynir gibi ürünlerin
elde edilmesini sağlayan hayvanlar için ahırlar bulunmuyor. Sadece tatil
amaçlı yapılar olunca da biraz da yöre mimarisi yerine daha çok kentlerdeki
binaları çağrıştıran yapılar dikkat çekiyor. 
Mesela Gümüşhane’ye bağlı Acısu yaylasının hemen yukarısında bulunan Yeni
yayla’da ardı ardına yapılan yeni yayla evleri, birer villayı andırırken,
halk arasında Yomralıların yaylası (Kasaboğlu) olarak bilenen ve Camiboğazı
yaylası yolu üzerinde bulunan Yaylada da betonunu attıktan sonra sadece
yedi günde 68 metrekarelik bir prefabrik eve 25 bin liraya sahip
olabiliyorsunuz. Ancak bu yeni yayla konutlarını tabi öyle her aklına esenin
yapması anlamında değil de , o yaylanın çocuğu değilseniz yapamıyorsunuz.
Mutlaka o yayla nüfusuna sahip olmanız ve daha önceden aynı yayla ile
bağınız olması gerekiyor. Aksi halde size kamu hizmetlerinden sayılan mesela
elektrik verilmiyor. O zaman da yayla evinizin yanında varsa bir akarsu, o
akarsudan kendiniz elektrik üretip, evinize bağlayabiliyorsunuz.
Yeniyayla’da villa tipi taştan bir ev yapmış olmasına rağmen İsmet Yaren,
ulusal enerji hattından elektrik alamayınca bu kez o evinin aydınlatılması
için 6 bin lira harcayarak enerji ihtiyacını amatör bir şekilde de olsa
kontrolsüz enerji üretimi ile kendi santralinden karşılamak zorunda kalmış.
Aynı enerjinin kontrol sistemi ile de üretilmesi elbette biraz daha fazla
masraf gerektiriyor.İşte İsmet Yaren'in bu yayla evine verdiği kontrolsüz
enerjiyi görmeye gidiyoruz. yanımızda yine o bir parmak kalınlığında da
olsa bölgede akan tüm su kaynaklarının boşa akmaması gerektiğini düşünen
Enver usta'da, buradaki kontrolsüz elektrikte ölçümler yapıyor ve bu
enerjinin kontrollü olması halinde voltaj düşüklüklerinin yaşanmayacağını ve
tüm elektrikli cihazların çalışabileceğinin artık mümkün olduğunu söylüyor.
oradan Acısu yaylasındaki dağ tesislerine geçiyoruz. yol kenarında 5-6 ayrı
noktadan akan madensularını geçip, tesise varıyoruz ki tesisin önünde de
sürekli boşa akan bir acısu çeşmesini görüyoruz. orada tatlı çeşmesine de
"tatlı su" diye levha konmuş, öylesine fazla maden suyu kaynağına sahip ki
yayla, tamda adının hakkını veriyor.
Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler
Eğitimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç Dr. Serkan DOĞANAY'in
www.insanbilimleri.com daki İşlevsel değişim sürecinde Çakırgöl çevresinde
yaylalar ve yaylacılık.” Konulu incelemesinde yayla evlerini şöyle
tanımlıyor;
“Meskenler bir bölge ve onun egemen kültürü hakkında birçok özelliği ortaya
koyar.Kır yerleşmelerini şehirlerden ayıran karakteristik farklılıklardan
birisini meskenler oluşturur. Meskenlerin şekill................yazının
tamamını okumak için tıklayın
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder